Odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeszcze całkiem niedawno znane jedynie z amerykańskich filmów, jest możliwe i coraz częściej stosowane także w Polsce. Zastosowanie elektronicznej „opaski/obrączek” pozwala na odbycie całości jak i jedynie części orzeczonej kary poza zakładem karnym. Oznacza to, iż o zgodę na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego może ubiegać się zarówno osadzony przebywający już w zakładzie karnym, jak również skazany oczekujący dopiero na wykonanie kary i wezwanie do stawienia się w zakładzie karnym celem jej wykonania.
Dzięki zastosowaniu systemu dozoru elektronicznego możliwe jest kontrolowanie tego, czy skazany przebywa w określonym czasie we wskazanym przez sąd miejscu. Jest to tzw. dozór stacjonarny. Mimo przebywania na wolności skazany pozostaje pod stałym nadzorem oraz kontrolą, a złamanie warunków odbywania kary bądź niewywiązywanie się z obowiązków nałożonych na niego przez sąd może skutkować powtórnym zastosowaniem środka izolacyjnego w postaci osadzenia go w zakładzie karnym. Do obowiązków skazanego w trakcie odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego należą między innymi ścisłe przestrzeganie ograniczeń w zakresie czasowej i przestrzennej swobody przemieszczania się, odbieranie wszelkich połączeń kierowanych na urządzenie kontrolujące, zgłaszanie wszelkich usterek oraz umożliwienie ich naprawy. Równie ważnym obowiązkiem skazanego będzie także wypełnianie innych pleceń nałożonych przez sąd, jak choćby uczęszczanie na terapię, podjęcie leczenia odwykowego, czy kontynuowanie nauki. Skazany musi oczywiście bezwzględnie przestrzegać porządku prawnego, bowiem każde jego naruszenie może skutkować powrotem do zakładu karnego i faktycznym pozbawieniem wolności.
Uzyskanie zezwolenia sądu na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego nie jest jednak sprawą prostą. Osoba skazana bądź osadzona w zakładzie karnym musi wypełnić szereg warunków formalnych, w celu złożenia wniosku a także przedstawić argumenty i okoliczności, które pozwolą przekonać sąd o zasadności odbywania kary w tej formie, bez uszczerbku dla jej celów resocjalizacyjnych. Należy się więc mocno zastanowić czy skazany chce ryzykować sporządzając wniosek samodzielnie czy też woli skorzystać z asysty obrońcy i zwiększy swoje szanse na uzyskanie dozoru. Więcej o przebiegu postępowania w sprawie dozoru oraz warunkach formalnych wniosku dowiedzą się Państwo w części II.