Choć małżonkowie przysięgają sobie, że będą ze sobą, póki śmierć ich nie rozłączy, w praktyce wygląda to nierzadko inaczej. Aż około 1/3 zawartych małżeństw rozpada się, a trudność spraw, jakie w takich sytuacjach są rozpatrywane przez sądy, bywa zróżnicowana. Najbardziej „optymistycznym” wariantem jest rozwód bez orzekania o winie. To najszybszy sposób na rozwiązanie małżeństwa. Jednak nawet takie rozprawy mają elementy, którym należy przyjrzeć się bliżej. Władza rodzicielska, podział majątku… Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się więcej o tym, jak wygląda sprawa rozwodowa bez wskazywania winnego rozpadu małżeństwa – zachęcamy do przeczytania poniższego artykułu.
Rozwód bez orzekania o winie to tylko jedna z form rozwiązania małżeństwa
W polskim prawie funkcjonuje kilka sposobów na zakończenie małżeństwa. Poza rozwodem bez orzekania o winie sprawa często toczy się ze wskazaniem jednego małżonka jako wyłącznie winnego rozpadu związku, ale sąd może orzec też, że doszło do niego w wyniku działań obu partnerów.
Każda ze stron ma prawo wnieść pozew do sądu w tej sprawie, jeśli doszło do tzw. rozkładu pożycia małżeńskiego. Co więcej – musi on być zupełny i trwały. To oznacza z kolei, że:
- małżonkowie nie kochają się (przesłanka duchowa),
- nie utrzymują kontaktów seksualnych (przesłanka fizyczna),
- nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego (przesłanka gospodarcza).
W przypadku spraw bez orzekania o winie sąd nie zajmuje się kwestią tego, czy któryś z małżonków ponosi odpowiedzialność za rozpad małżeństwa. Rozpatrzeniu podlegają jedynie wyżej wymienione przesłanki. Przesłuchiwane są więc zwykle tylko strony, bez sprowadzania innych świadków czy przedstawiania dowodów rzeczowych.
Kiedy można się rozwieść bez wskazywania winy małżonka?
Warto wiedzieć, że jedynym warunkiem, poza pozytywnymi przesłankami, przytoczonymi w poprzednim fragmencie, jest wspólna wola małżonków. Dlatego muszą złożyć identycznie brzmiące oświadczenia, wyrażające chęć rozwiązania małżeństwa bez orzekania o winie. Dodajmy jednak, że po wyroku rozwodowym, który jeszcze się nie uprawomocnił, żądanie to może zostać zmienione. Wtedy strona modyfikująca treść swojego wniosku zostaje obciążona obowiązkiem udowodnienia, że to były małżonek był odpowiedzialny za rozpad związku.
Jakie skutki niesie ze sobą rozwód bez orzekania o winie?
Statystycznie sprawy rozwodowe bez orzekania o winie przeprowadzane są najczęściej. Takie rozprawy przebiegają zdecydowanie najszybciej i wiążą się z mniejszą ilością trudności związanych z emocjami. Posiedzenie sądowe odbywa się zwykle w ciągu kilkunastu tygodni od złożenia wniosków i trwa około godziny. W tym czasie dotychczasowi partnerzy są przesłuchiwani, a jeśli mają małoletnie dzieci – sąd często powołuje innych świadków.
Bez wątpienia korzyścią w takiej sytuacji jest to, że relacje między rozwodzącymi się i np. ich znajomymi czy członkami rodziny często pozostają poprawne. Małżonek niewinny może też dochodzić alimentów na swoją rzecz, a także ma możliwość ubiegania się o nierówny podział wspólnego majątku.
Natomiast minus takiego rozwiązania stanowi fakt, że nie ma tu wyłącznie niewinnej strony, która mogłaby dochodzić praw alimentacyjnych dla siebie, jeśli w wyniku rozpadu małżeństwa dojdzie do obniżenia stopy życiowej. Roszczenie takie przysługuje wyłącznie osobie żyjącej po orzeczeniu rozwodu w niedostatku, a sam obowiązek pomocy finansowej rozpatruje się na jej wniosek. Dodatkowo przymus opłacania alimentów wygasa wraz z m.in. nowym małżeństwem uprawnionego lub 5 lat od wyroku (z wyjątkową możliwością przedłużenia tego terminu).
Kwestia władzy rodzicielskiej w przypadku rozwodu bez orzekania o winie
Bardzo istotnym elementem, wymagającym rozpatrzenia przez sąd, jest kwestia wspólnych małoletnich dzieci małżonków. Prowadzący rozprawę decyduje o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i ustaleniu, przy którym rodzicu pozostanie potomek. W takiej sytuacji może zapaść jedna z kilku decyzji, w tym m.in. przyznanie pełni praw matce z ograniczeniem lub pozbawieniem ich ojca, ale bywa, że ogranicza się je, pozbawia się ich lub zawiesza je obu stronom. Zawsze jednak powstaje obowiązek alimentacyjny na rzecz małoletniego. W takich przypadkach najważniejsze pozostaje dobro dziecka i to przez jego pryzmat sąd podejmuje decyzje.
Podział majątku a rozwód bez orzekania o winie
Ważną kwestią jest też podział majątku wspólnego. Niekiedy występuje on w toku tej samej sprawy, jeśli strony złożyły odpowiedni wniosek i o ile nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Często bywa jednak, że dochodzi do orzeczenia rozwodu bez podzielenia wspólnej masy majątkowej i potrzeba osobnego postępowania.
Pozew o rozwód bez orzekania o winy – czy napisać go samodzielnie?
W momencie, gdy oboje małżonków zdecydują się na rozwiązanie małżeństwa w ten sposób, pozostaje jeszcze złożenie stosownych pism do właściwego sądu. W pozwie muszą znaleźć się m.in. takie dane, jak:
- imię i nazwisko powoda i pozwanego,
- adres zamieszkania,
- wykonywany zawód,
- data zawarcia małżeństwa,
- przyczyna rozpadu pożycia małżeńskiego.
Choć w sieci są gotowe wzory, to w praktyce najlepiej korzystać z pomocy doświadczonych prawników, którzy wiedzą, jak sporządzić stosowny dokument, a także gdzie go złożyć. Jeśli rozprawa toczy się bez orzekania o winie, często rola adwokata się na tym kończy, gdyż sprawy należą do relatywnie prostych. Może jednak świadczyć pomoc jako doradca.