Wielu osobom marihuana kojarzy się z używką, stosowaną tylko w celu poprawy nastroju, oraz rozluźnienia. Z tą koncepcją nie zgodzi się jednak spora grupa osób chorych, którzy wykorzystują marihuanę do celów medycznych. Wskazują oni na pozytywne lecznicze działanie specyfiku potwierdzone licznymi badaniami w przypadkach takich jak m.in.: astmy (zwiększenie przepustowości dróg oddechowych), jaskry (obniżenie ciśnienia śródgałkowego), autoimmunologicznych chorób jelita grubego (w tym choroby Leśniowskiego-Crohna), raka, AIDS, stwardnienia rozsianego czy też lekoodpornej padaczki u dzieci. Aktualnie jedynym legalnym, zarejestrowanym w Polsce od grudnia 2012r. lekiem produkowanym z konopi jest lek Sativex dostępny na receptę. Preparat ten jest niestety dostępny jedynie w wybranych aptekach, a cena terapii jest bardzo wysoka.
Pamiętać należy, iż w Polsce, wykorzystywanie marihuany do celów medycznych, nie jest przesłanką wykluczającą lub łagodzącą odpowiedzialność karną. Jednak nie oznacza to, że osoba chora nie ma żadnej możliwości legalnego stosowania marihuany medycznej w Polsce.
Art. 75 Konwencji z Schengen stanowi, iż ,,w odniesieniu do przemieszczania się podróżnych na terytoria Umawiających się Stron lub ich przemieszczania się w ramach powyższych terytoriów, osoby mogą przewozić środki odurzające i substancje psychotropowe, jakie są niezbędne dla ich leczenia medycznego, pod warunkiem że w przypadku kontroli okażą zaświadczenie wydane lub uwierzytelnione przez właściwe władze ich państwa pobytu”. Zapisy tej Konwencji do której Polska przystąpiła w 2007r., pozwalają osobom chorym na uzyskanie recepty na lek w dowolnym kraju należącym do Unii Europejskiej i podróżowanie z tym lekiem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pod warunkiem posiadania wymaganej dokumentacji. Warto zwrócić także uwagę, iż właściwą władzą uprawnioną do wydania zaświadczenia lub jego uwierzytelnienia, jest władza państwa pobytu. Niekonieczne jest tutaj więc posiadanie obywatelstwa danego państwa.
Inną możliwością legalnego posiadania leku jest procedura importu docelowego, polegająca na sprowadzeniu z zagranicy leków, które nie są dopuszczone do obrotu w Polsce, a są niezbędne dla ratowania życia lub zdrowia pacjenta. Podstawą prawną tej procedury jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie sprowadzania z zagranicy produktów leczniczych niezbędnych dla ratowania życia lub zdrowia pacjenta dopuszczonych do obrotu bez konieczności uzyskania pozwolenia. Na wstępie należy jednak zaznaczyć, iż ta droga legalnego wejścia w posiadanie marihuany do celów medycznych, wiąże się z wieloma trudnościami oraz formalnościami. Ministerstwo zdrowia podało, iż w ostatnich latach (2012-2015) wydało jedynie 13 zgód na import docelowy leków zawierających medyczną marihuanę, w tym część dotyczyło legalnego już obecnie leku Sativex.
Import docelowy stosowany jest w celu sprowadzenia leku z zagranicy dla konkretnego pacjenta. Zgodę na sprowadzenie z zagranicy takich leków wydaje każdorazowo Minister Zdrowia. Import realizowany jest na podstawie szczegółowych i zweryfikowanych zaleceń lekarza. Wniosek powinien być potwierdzony przez konsultanta wojewódzkiego lub krajowego z danej dziedziny, a następnie jest kierowany do akceptacji Ministra Zdrowia. Po wydaniu zezwolenia na sprowadzenie leku lekarz może wypisać receptę. Decyzja Ministra jest ważna przez 3 miesiące, a ilość objętego nią leku nie może przekraczać 3-miesięcznego zapotrzebowania danego pacjenta. Dany produkt leczniczy jest sprowadzany z kraju, w którym jest on dopuszczony do obrotu, ponadto w Polsce nie może być dopuszczony do obrotu jego odpowiednik. Ważnym jest też, iż nie można sprowadzać leków, dla których wydano decyzję o odmowie wydania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu, odmowie przedłużenia pozwolenia bądź decyzję o cofnięciu pozwolenia.
Istotny jest także fakt, iż marihuana sprowadzana w ramach importu docelowego nie jest refundowana przez NFZ, a samym sprowadzeniem leku zajmuje się apteka i to ona określa czas oczekiwania. Cała procedura jest więc procesem stosunkowo żmudnym.
Legalne posiadanie i stosowanie marihuany w Polsce dla celów leczniczych jest więc możliwe. Niewątpliwie w gąszczu przepisów i nadmiarze procedur, wskazane wyżej możliwości legalnego wejścia w posiadanie marihuany medycznej, wydają się być trudne do osiągnięcia. Odstraszać mogą również długi czas oczekiwania, a także konieczność poniesienia wysokich kosztów. Cały czas należy mieć jednak na uwadze odpowiedzialność karną, grożącą za nielegalne posiadanie marihuany.
Zobacz również wpis: Lecznicza marihuana odpowiedzialność karna
Autorem wpisu jest Sandra Linek, studentka prawa na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.